وضعیت سنجی صدو هفتم : بیابان‌زدائی و نقش ایرانیان درآن

ضمیمه: فهرست اسامی مؤسسه‌هائی زیست محیطی که در ایران تشکیل شده و فعال هستند:

انقلاب اسلامی در هجرت :در دو وضعیت سنجی قبل به مشکل خشکسالی و کم آبی در کشورمان ایران و نیز عملکرد غلط و بی‌برنامگی و مسئولیت نشناسی دولتها در نظام ولایت فقیه و نیز متولیان متعدد آب در نظام حاکم و عدم هماهنگی و رفع مسئولیت از خود در برخورد با پدیده خشکسالی و کم آبی و نیز حمایت از مافیای آب و نیز نیاز مافیای آب به مصرف هر چه بیشترآب برای کسب در آمد بیشتر ، پرداختیم.  باوجود این، نادیده نباید گرفت که الگوی مصرف آب و( همچنین و برق و گازو حتی وقت !)  مصرف ما مردم ایران در بخش‌های مختلف، الگویی غیربهینه و سرشار از ناکارآمدی است.

    مصرف بی‌رویه به علت ارزانی و عادت به مصرف غیر صحیح، باعث اتلاف آب و انرژی کشورشده است. صرفه‌جویی در لغت به معنی اندازه نگهداشتن در خرج یا منابع است که در مقابل آن اسراف به معنی از حد میانه خارج شدن و تبذیر به معنی بیهوده خرج کردن است.

   در حقیقت صرفه‌جویی در حد تعادل نکاه‌داشتن نیاز و برآوردن آن با حد اقل تخریب منابع است. استفاده بجا از منابع بهیچ‌رو بمعنای عدم استفاده از منابع نیست. این سخن که «خدا داده‌است برای این‌که مصرف کنیم و یا کیفش را ببریم» سخنی نابجا است و راهنمای عمل کردنش همان بلا را بر سر آب و دیگر منابع کشور می‌آورد که آورده‌است.

    متاسفانه، دلواپسی برای معضل آب، فقط در سطح حرف باقی مانده و هنگامی که کار به مرحله عمل می‌رسد، خبری از صرفه‌جویی و به اندازه مصرف کردن این مایع  حیاتی نیست. آمارها بصراحت گواهی میدهند که متاسفانه صرفه‌جویی در مصرف مواد حیاتی در جامعه رویه نگشته و اسراف بر خلاف آموزه های دینی و اخلاقی رویه روزانه ما ایرانیان شده‌است. آنچنان که کشاورز ایرانی همچنان با شیوه‌های قدیمی آبیاری می‌کند، کارواش‌ها با آب شرب ماشین می‌شویند و نسل جوان هم تا جایی که از دستش برمی آید آب را به جوی و فاضلاب می‌سپارد.

    در واقع، به دلایل متعدد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی انتظارمصرف بهینه و بجا و به اندازه و متعادل انرژی و آب، در ایران، وطن ما، برآورده نگشته‌است. شاهدیم که بر اثر غارت آب‌های زیرزمینی با حفر چاه های عمیق هر چه بیشتر، تعداد بسیار زیادی از قنوات کشور که راه حل ابتکاری مخصوص ایران برای  استفاده بهینه از آب در کشاورزی طی قرون بوده است، خشک شده‌اند و سرمایه‌های اقتصادی، اجتماعی و تاریخی عظیمی که طی چندین هزار سال بر پایه آنها شکل گرفته بود نابود گشته است.

     وزارت نیرو که متولی حفظ منابع آب‌های زیرزمینی کشور به شمار می‌رود، با صدور مجوز حفر چاه‌های جدید در دشت هایی که خود، آنها را از حیث برداشت آب ممنوعه و با تراز منفی اعلام کرده بود، بخش بزرگی از  منابع آبی چندین هزار ساله کشور را خشکانیده‌است.

      پس چاره جز تکیه به درک خود مردم و راه حل یابی اساسی  و مشارکت ملی و تعویض نظام سیاسی نا کارآمد برای این معضل بزرگ تنها راه پیش روست.

٭برای روشن مشاهده کردن میزان هدر رفتن بی دلیل آب و نیز مصارف نا متعارف در بخشهای کشاورزی و صنعت و خانگی به آمار ذیل توجه نماییم:

درحالیکه فقط ۱۵ درصد ایران زیر کشت است ۹۲ درصد آب کشور در کشاورزی مصرف می‌شود (به پاسخ دکتر کردوانی به استدلال برخی در باره لزوم عدم کاشت گندم در ایران در زیر توجه بفرمایید )

مصرف خانگی آب هفت در صد

مصرف صنعتی تنها یک درصد است

     این در حالیست که فقط ده درصد تولید ناخالص ملی ایران را کشاورزی تشکیل می‌دهد و حدود ۱۷ درصد نیروی کار کشور در این بخش اشتغال دارند.

به گفته حمیدرضا جانباز مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب ایران، ۲۴ درصد آب آشامیدنی کشور به دلیل فرسودگی شبکه (۱۳ درصد) و آبیاری فضای سبز (۱۱ درصد)، هدر می‌رود. در تهران اتلاف آب بیشتر است و به ۳۱ درصد می رسد.

بطور نمونه مصرف سرانه آب (لیتر در روز)‌ در شیراز ۱۵۵ لیتر، در قم ۱۶۶ لیتر، در خوزستان ۲۳۴ لیتر بوده در حالی‌که در ظهرون عربستان ۸۷ لیتر، در مکزیک ۱۰۰ لیتر و در مالزی ۹۰ لیتر است

در بخش آب کشاورزی مصرف جهانی صیفی‌جات ۷۰۰۰ تا ۱۰۵۰۰، چغندر قند ۵۵۰۰ تا ۷۵۰۰ و ذرت ۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰ متر مکعب در هکتار است حال آن‌که در کشور ما صیفی‌جات ۱۷۹۰۰، چغندر قند ۱۰۰۰۰ تا ۱۴۰۰۰ و ذرت ۱۰۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ متر مکعب در هکتار است

هفده استان ایران که سه-چهارم مساحت کشور را در بر می‌گیرند، با مشکل بیابان‌زایی مواجهند. غالب معادن و صنایع اکتشاف، استخراج ، پالایش و غنی سازی اورانیوم ایران در همین منطقه واقع هستند.

نیروگاه هسته‌ای بیش از روش‌های دیگر صنعت تولید برق آب شیرین مصرف می‌کند مثلا مصرف یک نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی روزانه بین ۳۵ هزار تا ۶۵ هزار متر مکعب است و نیروگاه‌های هسته‌ای از دلایل بحران آب بخصوص در مناطق مرکزی است.

     در کنار الگوی نادرست مصرف در خانه‌ها، برخی کارشناسان بحران آب را محصول ناکارآمدی سیاست‌های کلان‌تر می‌دانند و معتقدند کشاورزی ناکارآمد، افزایش جمعیت و مدیریت سنتی آب بیشتر از الگوی مصرف در ایجاد بحران نقش دارند.برخی کارشناسان مدیریت سنتی آب را مشکل اصلی می‌دانند و معتقدند "سیستم‌های سنتی حدود ۵۰ درصد آب‌های آشامیدنی شهرها و روستاها را به فاضلاب ‌تبدیل می‌کند. برخی از کارشناسان نیز مشکل افزایش جمعیت را یکی از دلایل کم آبی در ایران میدانند. با این حال در چند سال اخیر سیاست نظام ولایت فقیه از کنترل جمعیت به افزایش جمعیت تغییر کرده و کارشناسان معتقدند بی‌تردید منابع آبی ایران جوابگوی افزایش جمعیت نیست.

انقلاب اسلامی در هجرت :توجه خوانندگان محترم را به این مهم جلب مینماییم که خشکسالی می‌تواند بهترین سیاست‌ها و برنامه‌‌گذاری‌ها را غیرعملی سازد مگر آنکه افراد هر جامعه در برخورد با این پدیده به یک توافق اصولی برسند.افرادی که خشکسالی را تجربه می‌کنند، دارای اختیارات محدودی برای مقابله با آن هستن. مقابله جمعی توسط تمامی افراد (چه آنها که خشکسالی را تجربه کرده‌اند و چه آنها که تجربه نکرده‌اند) بهترین راه‌حل را مشکل است. درک تفاوت نیاز های منطقه‌ای و استانی به ماده حیاتی آب بایستی بجای ایجاد تنش و در گیری بین ساکنان مناطق و استانهای مختلف نوعی همبستگی و تشخیص اولویت نیاز را در بین مردم ایران بر انگیزد.

هزینه‌ها و عوارض خشکسالی:

     یکی از علل عدم علاقه مندی برای برنامه‌گذاری خشکسالی زدائی، عدم اطلاع مردم ازابعاد  ضرر و زیان‌های خشکسالی است. معمولا گمان میرود که میزان ضررهای ناشی از خشکی کمتر از سوانح غیرمترقبه (که معمولا واضح‌تر و در دوران کوتاه‌تری اتفاق می‌افتد) می‌باشد. در مقام مقایسه، ضررهای خشکسالی در زمان طولانی‌تری توزیع می‌شود. زمانی که به ضررهای واقعی خشکسالی پی‌برده شود، این ضررها می‌تواند ضررهای ناشی از حوادث غیرمترقبه را ناچیز جلوه دهد. برای مثال در استرالیا بین سال‌های ۱۹۴۵-۱۹۷۵ ضررهای خشکسالی چهار برابر ضررهای ناشی از دیگر سوانح طبیعی غیرمترقبه بوده‌است.  شایان توجه است که ضررهای غیرمستقیم ناشی از خشکسالی بسیار بیشتر از ضررهای مستقیم آن هستند. اما به دلیل ماهیت پراکندگی و کمرنگی آنها امکان تشخیص و ارزیابی آنها مشکل است و اغلب ناشناخته می‌ماند. اصولا تصادفی بودن خشکسالی و کاهش سریع علاقه‌مندی عمومی به مسائل خشکسالی بعد از شروع بارش باران و منابع محدود برای برنامه‌‌گذاری، برآورد ضررهای غیرمستقیم حاصله از خشکی را کمتر ضرور می‌سازد. تا زمانی که هزینه‌ها و ضررهای پراکنده و کمرنگ خشکسالی تعیین و مشخص نگردند، مسئولین و تصمیم‌گیرندگان و خصوصا مردم آگاهی همه‌جانبه‌ای از ضررهای خشکی پیدا نخواهند کرد.

● ملاحظات سیاسی و فساد دستگاه حاکمه؛

● ملاحظات سیاسی و نیز طرز فکر صاحب امتیازان و رانتخواری و فساد و بسط ید مافیا در اداره کشور ، مانع از درک واقعیات و مسائل خشکی و اعلام به موقع به مردم و در نتیجه مانع از تهیه و تدوین برنامه‌های لازم برای روبرو شدن با این پدیده است. از این‌رو، بدیهی است که تا دولتی حقوقمدار و منتخب واقعی مردم بر سر کار نباشد، نمیتوان از نظام ولایت فقیه که خود مساله ساز است انتظار حل مساله خشکی و کم آبی ایران را داشت. تنها یک دولت حقومدار است که در برخورد صحیح با پدیده خشکی و به حداقل رساندن ضررهای آن، هرگونه ملاحظات سیاسی را، چه در ایجاد سازمان‌های وابسته و چه در تعیین مسئولین و مدیران مربوطه، زمان اخطار به عموم، نظارت بر اجرای برنامه‌های پیشنهادی و چگونگی هزینه کردن اعتبارات تخصیص یافته، تهیه و تدوین قوانین اضطراری و برآورد صحیح از میزان خسارات مستقیم و غیرمستقیم خشکسالی را کنار مینهد و تنها ملاحظه‌اش نجات وطن و رعایت حقوق شهروندان می‌شود . 

انقلاب اسلامی در هجرت :علاوه برنیاز به برنامه‍‌گذاری صحیح در زمینه نیاز های کشاورزی کشور و نوع کشت و میزان نیاز جمعیت ایران به محصولات کشاورزی و تجدید نظر در ان سری از شیوه های سنتی کشاورزی که منتهی به هدر رفتن و هرز آب میشوند ونیز احیای دوباره شیوه‌های سنتی که کشاورزان بومی طی قرون متمادی در مناطق خشک ایران با رعایت حق طبیعت در کشاورزی خود بکار می‌گرفته‌اند، همچون احیای سیستم  آبیاری و تقسیم آب توسط قنات ایران و نیز استفاده از تجربیات نوین بشر در آبیاری همچون آبیاری قطره‌ای و نیز سپردن ابتکار در صرفه جویی بدست خود مردم و قطع ید مافیای آب و ... به ذکر یک نمونه مهم استفاده بهینه از آب همانا  آبخیز داری میپردازیم:

٭ آبخیزداری،‌یکی از راهکارهای رهایی از کم آبی و خشکسالی:

   آبخیز داری (Watershed Management) علم و هنر برنامه‌گذاری مستمر و اجرای برنامه برای مدیریت منابع حوزه‌های آبخیز اعم از طبیعی، کشاورزی، اقتصادی و انسانی بدون ایجاد اثرات منفی در منابع آب و خاک می‌باشد. به عبارت دیگر آبخیزداری طراحی و مدیریت حوزه به منظور حفاظت و استفاده صحیح و پایدار از منابع طبیعی با توجه ویژه به منابع آب و خاک است.

وقتي مي‌شنويم كه گنجاش سد سفيد رود از 8/1 ميليارد متر مكعب پس از 8 سال به 900 ميليون متر مكعب رسيده است و سفيد رود در هر دقيقه 60تن خاك وروسوب در پشت اين سد جمع مي كند و اين جز لطمه به عرصهِ سد سازي و عرصه اقتصادي كشور نمي‌تواند باشد.براي جلوگيري از اين فاجعه ها بايد از فرسایش خاك در حوزه هاي آبخيز بالا دست كه آب خود رابه اين رودها مي‌ريزند جلوگيري كرد.

وقتی بگفته رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری: «با اجرای هر هکتار آبخیزداری می‌توان ۵۰۰مترمکعب آب جدید تولید کرد ضمن آنکه اجرای هر هکتارعملیات آبخیزداری از ۶/۵ تن فرسایش خاکی و رسوب جلوگیری می‌کند. و درنبود عملیات آبخیزداری، به اندازه‌ای رسوبات پشت دریاچه سدها جمع می‌شود که به‌طور میانگین هر سال معادل یک سدبزرگ از ظرفیت سدها کاسته می‌شود»، به اهميت كار آبخيزداري بيشتر پي مي بريم

٭ وضعیت موجود در حوزه‌های آبخیز كشور:

    از نظر طبیعی، كشور ایران به شش حوزه كلان، ۳۰ حوزه آبخیز اصلی (سفید رود، كرخه، كارون ، اترك و غیره) و ۱۰۱۸ حوزه آبخیز فرعی (كرج، الموت رود، طالقان رود و ....) تقسیم شده است.

از مجموع ۱۶۴ میلیون هكتار مساحت حوزه‌های آبخیز كشور، حدود ۹۰ تا ۹۵ میلیون هكتار آن مربوط به مناطق كوهستانی و شیبدار و حدود ۶۹ تا ۷۴ میلیون هكتار آن مربوط به مناطق كم شیب و دشت‌ها است. حدود ۹۱ میلیون هكتار از عرصه‌های حوزه‌های آبخیز (۵/۵۵ درصد از سطح كشور) سیل خیز است كه این عرصه‌ها در تولید روان آب سطحی نقش دارند، به طوری كه سالانه بیش از ۲۲ میلیارد متر مكعب روان آب مستقیم و سریع تولید می‌كنند كه در تشدید فرسایش و ایجاد سیلاب‌های مخرب مؤثر بوده و در شرایط موجود حدود ۴۲ میلیون هكتار از سطح كشور (معادل ۴۶ درصد) دارای شدت سیل خیزی متوسط تا خیلی زیاد است..

    همچنین به دلیل تخریب جنگل‌ها و مراتع، ساخت و سازهای بی‌رویه، فرسایش آبی در سطح كشور طی سه دهه اخیر روند افزایشی داشته كه در سطحی معادل ۱۲۵ میلیون هكتار (۲/۷۶ درصد از كل كشور) صورت می‌گیرد كه خارج از مدت طبیعی آن است. به دلیل تشدید فرسایش خاك و افزایش سیل خیزی، میزان رسوب دهی حوزه‌های آبخیز روند افزایشی داشته و معادل ۲۳۶ میلیون متر مكعب در سال برآورد شده است.

از منظر دیگر با توجه به شرایط اقلیمی خاص ایران، کشور شاهد مشكلات عدیده‌ای نظیر كم آبی است كه با تشدید روند فرسایش، میزان نفوذ پذیری خاك و در نهایت روان آب‌های سطحی مخرب افزایش می یابد

در این حالت حدود شش میلیارد متر مكعب بر حجم روان آبی مستقیم اضافه شده و غالبا غیر قابل استفاده است، در حالی كه با برنامه‌ریزی و مدیریت آبخیز داری و تقویت دبی پایه رودخانه‌ها، با بهره‌برداری از حداقل ۳۰ درصد این حجم آبی، می‌توان ۱۸۰ هزار هكتار اراضی زراعی را آبیاری كرد.

    ملاحظه میکنیم که آبخیزها که از مهم‌ترین جلوه‌های کوهستانی کشورند متاسفانه تخریب شده‌اند چون حاشیه بسیاری از سدها به ویلاسازی اختصاص یافته و به ناهنجاری‌های هم پیوند با زمین خواری دامن زده است (سد حنا در اصفهان، سد طالقان با رشد عجیب قیمت اراضی حاشیه دریاچه آن در اندک زمان، و...). ساخت سدها به تالاب‌ها و دریاچه‌های کشور آسیب زیادی زده است (تالاب چغاخور، دریاچه ارومیه و..). جنگل‌ها دراثر ساخت سدها آسیب زیادی دیده اند(سدهای منگل، البرز، تجن، سفیدرود، شفارود....، و نیز کانال سراسری چالوس سردابرود به‌عنوان چهره تلخ دیگری از مدیریت سازه‌ای آب). خاک بسیاری از دشت‌های کشور در پی انحراف آب آسیب دیده و زهدارشده است (پایین دست سد زرینه رود و... )

    حقوق فردی و اجتماعی جوامع بومی آبخیزها و سیلابدشت‌ها، درسایه سدسازی و انتقال حوضه به حوضه، نقض شده است. ساکنان مخزن سدها غالباٌ ناخواسته از روستاهای خود رانده شده‌اند. مبالغ پرداختی برای خرید زمین کشاورزی و خانه مسکونی جایگزین به هیچ روی پاسخگو نیست.

    طرح جایگزین سکونتی و معیشتی برای آنها اجرا نشده، و پژوهشی در باره سرنوشت واقعی آنان انجام نشده است. همچنین است نقض حقوق کشاورزان حوضه آبخیزی که بدون بررسی، حق آبه شان به حوضه دیگری منتقل شده و در روندی چندساله به خالی شدن روستاهای حوضه انجامیده است.

    همچنین است نقض حقوق کشاورزان سیلابدشت‌هایی که در پی ساخت سدها و انحراف آب در بالادست‌ها، آبخوان و سفره زیرزمینی آنها تهی شده و حق آبه آنها درنظر گرفته نشده است. این آسیب‌ها به تولیدکنندگانی واردشده که همان برقرارکنندگان امنیت غذایی پرارزش کشورند، اما هیچ گونه امکان احقاق حق ندارند.

٭ با هم به راه حلهای ارائه شده توسط دکتر کردوانی در زمینه مصرف بهینه آب خصوصا در بخش خانگی توجه کنیم:

    آب شرب مصرف خانگی در سه بخش آشپزخانه، حمام و حیاط می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، بنابراین الگوی مصرف باید داشته باشیم. از سوی دیگر، درحال‌حاضر چهار شیوه مصرف آب ازجمله اسراف در مصرف، خسیسی در مصرف، استفاده بهینه از مصرف و هدردادن آب وجود دارد که ما ایرانی‌ها، اولی یا آخری هستیم و هیچ زمان، تعادل را رعایت نمی‌کنیم. بعضی ها ممکن است فکر کنند که صرفه جویی خساست است. حال آن‌که بنابر خساست نیست، بلکه بر درست زندگی کردن است.

    ایران همیشه با مسئله کمبود آب مواجه بوده ، هست و خواهد بود. ما باید خودمان را آماده کنیم که با شرایط سخت‌تر از این‌هم مدارا کنیم . میزان بارندگی منطقه ما یک سوم میزان بارندگی دنیاست و کشاورزی مهمترین فعالیت ما بشمار میرود. به همین دلیل به آب بیشتری نیاز داریم. چرا که 90% آب کشور صرف کشاورزی میشود.

    دکتر کردوانی معتقد است جامعه‌ای که آب زیاد مصرف می‌کند آب بیشتری هم آلوده میکند . ما بهترین و گواراترین آب دنیا را داریم و با ندانم کاری و عدم برنامه‌گذاری صحیح آن را به بدترین آب تبدیل میکنیم. او می‌افزاید: صرفه جویی خساست نیست بلکه استفاده بهینه و به اندازه نیاز است.

    مورد دیگر صرفه جویی در ادارات است. در بسیاری از ادارات و سازمانها به دلیل داشتن فضای سبز، مصرف آب بی‌رویه است و هیچ تعهدی در قبال صرفه جویی آب ندارند . دکتر کردوانی درباره اینکه به چه وسیله میتوان مصرف آب را این‌همه کاهش داد، میگوید: فرهنگ مهمتر از خود صرفه جویی است ما فرهنگ صرفه جویی نداریم. صرفه جویی نکردن تجدد و تمدن نیست، عین بی‌فرهنگی است .  هر روز بابرداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی آب شیرین در حال اتمام و از طرف دیگر در حال شورشدن می‌باشد. با این برداشت بی‌رویه منابع زیرزمینی در مدت 10 الی 15 سال آینده سفره های آب زیر زمینی به اتمام میرسد .

    در مورد راهکارهای خروج از این وضعیت باید گفت روش مصرف را باید عوض کرد و از سوی دیگر، باید مانع توسعه بدون برنامه‌گذاری شد.  خشک‌شدن چاه‌ها، رودها و دریاچه‌ها و همچنین بیابانی‌شدن ایران، تبعات و پیامدهای مختلفی به دنبال دارد که نمونه آن بروز ریزگردهاست. زمین‌های کشاورزی استان‌های مختلف ازجمله اصفهان، که طی٢٠ سال گذشته در آن کشت صورت نگرفته، اکنون معضل ریزگردها را تشدید کرده است. دراین‌زمینه هشدارهای بسیار زیادی داده شده‌است. اما گوش شنوایی برای آن نیست، به عنوان مثال هشدار دادیم ٩٠ درصد چاه‌های رفسنجان باید بسته می‌شد، ضمن اینکه در دهه ٦٠ هم هشدار داده بودم در این منطقه باید فقط ٤٠ چاه فعال شود، اما ٣٥٠ چاه زده شد و اکنون شاهد هزارو ٦٥٠ حلقه چاه در این منطقه هستیم که به دنبال این امر، سالانه ٥٠٧ هکتار باغات رفسنجان در حال خشک‌شدن است

    در حال حاضر به تبدیل آب شور به شیرین نیازی نیست بلکه باید از همین آب موجود به نحو احسن استفاده کرد. به طور مثال از آب فاضلاب می‌توان فضای سبز را آبیاری کرد. و یا از آب باران استفاده کرد به طور مثال با ساخت یک آب انبار می‌توان به خوبی از همان مقدارکم ریزش نزولات جوی در طول سال از آن بهره‌برداری کرد. و در مرحله آخر می‌توان با احداث کارخانه آب شیرین کن توسط انرژی خورشیدی آب شرب مصرفی را در مناطقی که با کمبود آب مواجه‌اند جبران کرد. دولت باید کارخانه آب شیرین کن بگذارد و آب را شیرین کند. آب دیگر نیست

اقداماتی که باید انجام دهیم :

● آب فاضلاب را باید تصفیه کنیم، تهران رود ندارد. اما سه رود فاضلاب دارد، از این آب می‌توان در فضای سبز استفاده کرد. البته این درحالی است که برخی کشورها، آب فاضلاب را برای آشامیدن تصفیه می‌کنند.

● دومین اقدامی که باید انجام دهیم، جمع‌آوری آب‌های سطحی است، به عنوان مثال همدان ٣٣٠ میلی‌متر بارندگی دارد، اما آب در این استان کوهستانی جیره‌بندی می‌شود .

● استفاده از آب شور نیز باید مورد توجه قرار گیرد، در حال حاضر در قم کارخانه آب‌شیرین‌کن راه‌اندازی شده است. البته ناگفته نماند بعضی‌ها از دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن استفاده می‌کنند که سرطان‌زاست، وزارت نیرو باید بهترین و استانداردترین دستگاه را معرفی کند.

● وزیر جهاد کشاورزی در ماه‌های گذشته اظهارنظری کرده‌است مبنی بر اینکه گندم به آب زیادی نیاز دارد. بنابراین در ایران نباید کشت شود و کشت آن باید در کشورهای دیگر انجام شود. اکنون ٥٠٠ هزار هکتار از زمین‌های خارج کشور توسط ایران کشت می‌شود، پرسش بنده این است که در دنیا نمونه بیاورید که چنین کاری شبیه ما انجام می‌دهند. همین کارشناسان، ممکلت را به این روز انداخته‌اند. در حال حاضر برخی کشورها از رطوبت ٣٠ درصدی، آب می‌گیرند، اما ما به دنبال مصرف بی‌رویه آب هستیم. از سوی دیگر، شاهد تجارت آب هستیم، به‌گونه‌ای که امروز آب کشاورزان را خریداری می‌کنند و به کشورهای دیگر صادر میکنند.

انقلاب اسلامی درهجرت : توجه خوانندگان محترم را جلب میکنیم که فروش آب کشور در حکومت خاتمی باب شد و تفاهم نامه انتقال آب از ایران به کویت به امضای حبیب الله بیطرف، «وزیر» نیرو در حکومت خاتمی  و شیخ احمد فهد الجابر الصباح، وزیر انرژی کویت، رسید که بر اساس آن ایران می‌بایست روزانه ۲۱۰ میلیون گالن آب آشامیدنی مصرفی معادل ۹۰۰ متر مکعب به کویت صادر کند.  تصمیم گرفته شد که انتقال آب از رود کارون با استفاده از یک خط لوله به طول ۵۴۰ کیلومتر و به قطر ۷/۲ دهم متر در خشکی و قطر ۴/۱ در زیر آب دریا و به طول ۳۳۰ کیلومتر از سد کرخه تا سواحل ایران و بقیه از زیر دریا منطقه موسوم به "الزور کویت صورت گرفته و امتداد یابد.

  اینک، برای جلوگیری از هرز و هدررفتن ماده حیاتی آب و نیز مصرف بهینه راه‌کارهائی ارائه می‌کنیم:

٭ الگوی مصرف بهینه آب بر اساس ۱۳۰ لیتر برای هر نفر در روز:

جدول استاندارد مصرف آب آشامیدنی براساس ۱۳۰ لیتر برای یک نفر در روز

ـ استحمام ۴۳ لیتر نظافت خانه و آبیاری باغچه ۵/۸ لیتر

ـ دستشویی ۲۶ لیتر کولر و تهویه ۵/۴ لیتر

ـ لباسشویی ۵/۱۷ لیتر، آشامیدنی و غیره ۵/۴ لیتر

ـ پخت و پز ۱۳ لیتر ظرفشویی ۱۳ لیتر

ـ جمع کل ۱۳۰ لیتر در روز.

    روش هایی که در خانه، محل کار و یا در سطح شهر می‌توان  برای عمل به این الگو بکاربرد، به شرح زیر پیشنهاد می‌شود:

موقع مسواک زدن شیرآب تصفیه شده را باز نگذارید.

آب پخش کن دوش حمام را با نوع جدید آن (سردوش مصرف) تعویض کنید.

 ●برای آب دادن به درختان، درختچه ها، بوته‌ها و گل‌ها از روش آبیاری قطره‌ای استفاده کنید.

برای استحمام، باز نگاه‍‌داشتن دوش آب را به کمتر از ۵ دقیقه برسانید. با این روش ماهیانه حدود ۴۰۰۰ لیتر آب صرفه جویی خواهد شد.

بهتر است برای شستن سبزی‌ها ابتدا آنها را در ظرفی بخیسانید و سپس آب بکشید.

از جریان آب به منظور آب شدن یخ گوشت یا دیگر مواد غذایی منجمد استفاده نکنید، برای آب شدن یخ مواد خوراکی منجمد، آن را در هوای آزاد قرار دهید.

هنگام استفاده از دستشویی شیر آب را به طور مداوم باز نگذارید. چون جریان دایم آب موجب هدرروی آن می شود.

اگر دوش حمام شما در کمتر از ۲۰ ثانیه یک ظرف چهارلیتری را بتواند پر از آب کند در آن صورت حتماً آن را با یک سردوش کاهنده مصرف عوض کنید.

برای نظافت حیاط به جای مصرف آب، بهتر است از جارو استفاده کنید.

تمام لوله‌ها، اتصالات و شیرها را به طور مرتب کنترل کنید تا از نشتی آب جلوگیری شود.

لوله‌های آب منزل خود را عایق بندی کنید، عایق کاری لوله‌های گرم، روشی است که هدر رفتن آب را قبل از خروج آب گرم کاهش می‌دهد.

لوله‌های آب گرم را عایق بندی کنید تا برای رسیدن آب گرم به شیر آب، لازم نباشد آن را بی‌دلیل باز بگذارید.

ماشین های لباسشویی معمولاً مقدار زیادی آب مصرف می کنند. بنابراین صبر کنید تا مقدار لباس‌های کثیف به اندازه ظرفیت کامل ماشین برسد.

یک بطری پر از آب یا یک کیسه نایلونی پر از شن و کاملاً دربسته را در مخزن آب مستراح و یا فلاش تانک قرار دهید تا مصرف آب را در هر بار کشیدن سیفون کاهش دهید.

آب خنک مورد مصرف خود را همواره در یخچال نگهدارید تا هرگاه که یک لیوان آب خنک می‌خواهید، مجبور نباشید شیر آب را برای مدت زیادی باز بگذارید.

برای نوشیدن آب به جای آنکه شیر آب را به مدت زیادی باز بگذارید تا خنک‌تر شود، بهتر است ابتدا چند قطعه یخ در لیوان قرار دهید و سپس شیرآب را باز کنید.

به کودکان آموزش دهید تا با بستن به موقع شیر، آب را هدر ندهند.

به جای شستن خودرو با شیلنگ آب، از یک سطل آب هم می‌توان استفاده کرد.

از نیروی فشار آب بجای جارو و نیز برای شستن خاک حیاط استفاده نکنید.

هنگامی که در جایی غیر از منزل خود اقامت دارید، مثل هتل ها، اماکن اداری، مؤسسات آموزشی و ... به صرف این که قبض آب را شخص دیگری پرداخت می‌کند، آب را اسراف نکنید و در صرفه جویی آن بکوشید.

● اکنون که کمبود آب در شهر احساس می‌شود، لزومی به شست و شوی پیاده روی مقابل مغازه و منزل نیست.

هنگام احداث ساختمان از کارگران ساختمانی بخواهید از آب تصفیه شده استفاده نکنند.

زمانی که سرگرم آب دادن باغچه و گل‌های منزل هستید با شنیدن صدای زنگ تلفن یا زنگ در، ابتدا شیر آب را ببندید و بعد به آنها پاسخ دهید.

تا حد امکان از آب شرب برای فضای سبز استفاده نشود.

باغچه را در شب یا صبح زود آبیاری کنید تا از تبخیر آب جلوگیری شود.

نصب کولر در سایه و با استفاده از پوشش مناسب و جلوگیری از نشت آب کولرهای آبی، باعث صرفه جویی زیاد در مصرف آب می‌شوید.

زمانی که به مسافرت می‌روید، ضرور است که شیر فلکه بعد از کنتور آب را ببندید تا از وقوع هرگونه حادثه پیشگیری شود.

در مراکز آموزشی و مدارس به اطفال و دانش آموزان محدودیت منابع آب و روش‌های صرفه جویی در مصرف آن را آموزش دهید.

هرگونه اتلاف قابل توجه آب را (شکستگی لوله‌ها، باز بودن لوله‌ها، هدرروی آب در هر نقطه) به مرکز ارتباطات مردمی (تلفن ۱۲۲ ) اطلاع‌دهید.

هنگام شستن ظروف به جای این که شیر آب را کاملا بر روی ظرف‌ها باز کنید از جریان کم آب برای شستشوی آن‌ها استفاده نمایید و برای خیساندن ظروف موقع شستشو با یک آب پاش کوچک آن‌ها را بخیسانید. این روش باعث ذخیره آب بین 800 تا 2000 لیتر در ماه می‌شود

استفاده از ماشين ظرفشويي تا حد قابل توجهي مصرف آب خانگي را کاهش مي‌دهد. به طوري که يک دست ظروف 144 پارچه را اگر با دست بشوييم 85 ليتر آب مصرف مي‌شود. در حالي که همين تعداد در ماشين ظرف شويي تنها به 16 ليتر آب نياز دارد و در برخی مدل‌ها کمتر از 10 لیتر آب مصرف می‌شود.

● تعویض واشر شیر آب برای جلوگیری از چکه کردن آب، کار دشواری نیست. شیر آبی که در هر ثانیه یک بار چکه می کند سالانه 6000 لیتر آب را هدر می‌دهد که همین میزان آب می‌تواند آب مصرفی روزانه 40 نفر را تامین کند.

٭ کمپین مردمی یک قطره آب:

    در خاتمه ضمن معرفی یکی از کمپینهای مردمی برای جلوگیری از هدر دادن آب بنام "کمپین یک قطره آب "

یک قطره آب یک کمپین برای مقابله با بحران آب در ایران است. این کمپین جهت افزایش آگاهی راجع به این بحران و تلاش برای صرفه‌جویی در آب تشکیل شده‌است.از همه هموطنان تقاضا داریم به این کمپین مردمی ونیز هر نوع سازماندهی و ابتکارسازنده مردمی بپیوندند و حمایت خود را ازآن اعلام دارند.

yek ghatreh ab

سایت انقلاب اسلامی حمایت خود را بدینوسیله از کمپین یک قطره آب اعلام میدارد.

و در ذیل دلنوشته مسئولین این کمپین را در باره لزوم آگاهی جمعی ما هموطنان در باره خطری که ایران را با کمبود آب تهدید می‌کند می‌آوریم:

 

    ازچند نفر ازهموطنان  «بابا دلتون خوشه»هایی را بارها و بارها شنیدیم که: «آقا! اصلاً هشتاد درصد هدر رفت آب ایران تویِ بخش کشاورزی یه و آبی که تو خونه‌ها هدر میره هیچ تأثیری تو این خشکسالی نداره. حالا شما چی میگی این وسط؟» این سؤال پیش از آنکه به مسئلهِ کمبود آب مرتبط باشد، خبر از یک رخوتِ مزمن اجتماعی می‌دهد. اینکه در لحظهِ برخورد با هر جریان اصلاحی آیهِ یأس را می‌خوانیم و تمام حس و حالی که در گوشه و کنار جامعه مان و در لایه‌ها و طبقات مختلفش می‌توان آن‌را دید.ـ

    صاحبان این حس و حال، به علل مختلف (موجه و غیر موجه) نسبت به کارکرد حرکت‌های اجتماعی بدبین شده‌اند و بدون اینکه راه حل جایگزینی در ذهن داشته باشند، صرفاً آن را نفی می‍کنند. و هرگز توضیح نمی‌دهند که اگر همه این کارها بی‌اثر است، چه باید کرد؟!  چنین دیدگاهی تمام تلاش‌های کوچک اما ناب و بی‌جایگزینِ مدنی در جامعه را یکسره بی‌اثر می‌انگارد، بدون آنکه ببیند دیگر جوامع از هزارانِ مشکل با این تلاش‌ها افتان و خیزان عبور کرده‌اند و بی‌آنکه بداند تا جامعه‌ای از درون و از آدم هایش متحول نشود هرگز به صورت کلان تغییری نخواهد کرد. بی‌آنکه بداند هدر رفتن آب از شیر خانه گرچه با میزان هدر رفت آب در کشاورزی قابل قیاس نیست اما از یک جنس است. مقدارش گرچه بسیار متفاوت اما ماهیتش یکی است.

    80 درصد که هیچ، اگر ۹۹ درصد آب در بخش کشاورزی هدر رود، این دلیل نمی‌شود که شیر آب خانه ما باز بماند! اگر ایران سیراب‌ترین سرزمین جهان شود، این دلیل نمی‌شود که ایرانیان منابع خود را بی‌پروا مصرف کند... آیا مردم در کشورهای پر آب دنیا شیر آب را باز می‌گذارند و مسواک می‌زنند؟

    سهم یک کمپین در جلوگیری از خشکسالی بیش از آنکه پرکردن ذخایر آب کشور باشد، حساس کردن آدم های آن است. چرا که جامعه‌ای که به مسئله‌ای چنین روزمره، ملموس و ساده حساس نیست، هرگز از پس کارهای بزرگتر بر نمی‌آید. دستاورد ما در دوران بحران آب، چیزی بیش از قطرات آب است. دستاوردمان پراکندن آگاهی است. و نا آشنایی زدایی از واژهِ «مسؤلیت» و تمرین چگونه با یکدیگر صحبت کردن است. چطور مشکل مشترکمان را بررسی کنیم و برای آن به دنبال راه حل بگردیم. دستاورد ما ساختن محیطی است که در آن درک کنیم جادویِ ارتباط درست را یافته‌ایم.

    ما به اندازهِ قطرات حیاتیِ آب، به چنین تجربه و درکی محتاجیم. به هرچه حساس‌تر شدن نسبت به مسؤلیت اجتماعی خویش. به زدودن این انگارهِ کهن که «خانهِ ما از پای بست ویران است.» و به رسیدن به این باور که: به میزانی که خود برای اصلاح خود و پیرامون خود کوشیده‌ایم می‌توانیم توقع آبادانی و فردای بهتر داشته باشیم.ـ

   یک کمپین می‌تواند به جامعه‍ای که در و دیوار آن پر از حرف‌های خوب است، دوباره، از نو و به شیوه‌ای خلاق یادآوری کند که ما در مقابل محیطی که در آن زندگی می‌کنیم، مسؤلیم. و این اندازهِ مسؤلیت ما نیست که اهمیت دارد بلکه مهم خود آنست.

   ما در یادگیریِ گفتگوی جمعی راهی طولانی پیش رو داریم. پیش از آنکه در قلب بحران های اجتماعی، احساسات بر ما چیره شود، نیازمند آنیم که در چنین بسترهایی همفکری و گفتگو و تفاهم و مدنیت را تمرین کنیم. و دست از عادت کهنِ «غر زدن انفعالی» برداریم.

انقلاب اسلامی در هجرت: برای آن‌که بدانیم و از دانستنش شاد و امیدوار بگدریم، فهرست انجمن‌ها و مؤسسه‌ها که در ایران برای بازگردان سلامت به محیط زیست تشکیل شده‌اند را، بعنوان ضمیمه، می‌آوریم. شمار آنها، با توجه به جمعیت و طبیعت ایران، هنوز باید باز و باز بیشتر شوند:   

٭معرفی مؤسسات غیردولتی زیست محیطی در ایران:

   فهرستی که در زیر می‌آید سازمان‌های غیردولتی (انجمن‌های مردم نهاد) هستند که دارای وب سایت یا وب لاگ هستند. البته در زیر این فهرست هم تلاش شده‌است تا حداقل اسامی انجمن‌های بدون وب لاگ یا وب سایت نیز درج گردد. طبیعی است که این فهرست کامل نیست و بتدریج از زمانی که ایجاد شده است در حال کامل شدن است. تهیه این فهرست در سیزدهم تیرماه 1390 آغاز شد و تا کنون 180 انجمن در آن وارد شده اند. انجمن هایی که دارای صفحه فیس بوک هستند، در این فهرست وارد نشده‌اند. در زیر این فهرست اصلی، یک فهرست فرعی برای انجمن‌هایی است که وب لاگ یا وب سایت ندارند و در زیر آن فهرست انجمن ها به تفکیک استانها است که بتدریج در حال تکمیل شدن است. تکمیل آن نیاز جدی به کمک و همکاری شما دارد.

    انجمن احیای سریع هامون پاک (چورا)

    انجمن ارزیابی محیط زیست ایران

    انجمن اندیشه ورزان برنا (عسلویه و نایبند)

    انجمن بوم پژوهان

    انجمن پاسداران محیط طبیعی ایران

    انجمن پایشگران محیط زیست ایران - پاما

    انجمن پزشکی کوهستان ایران

    انجمن پیشگامان خورشید استهبان

    انجمن ترنم تپش طبیعت - قم

    انجمن جبهه طبیعت

    انجمن جنگلبانی ایران (جامعه جنگلبانی ایران)

    انجمن جوانان وارث زمین

    انجمن حافظان محیط زیست بادرود

    انجمن حامیان محیط زیست ابوزیدآباد - شهرستان آران و بیدگل

    انجمن حفظ محیط کوهستان

    انجمن حمایت از حیوانات ایران

    انجمن حمایت از طبیعت ایران

    انجمن حمایت از قوهای مهاجر سرخ رود

    انجمن حمایت از محیط زیست ارسباران

    انجمن حمایت و توسعه محیط زیست محمودآباد (آذربایجان غربی)

    انجمن دوچرخه سواران اسپادانا

    انجمن دوچرخه سواران رشت

    انجمن دوستداران حیوانات و محیط زیست

    انجمن دوست داران دماوند کوه

    انجمن دوستداران شهر و طبیعت شوش

    انجمن دوستداران طبیعت آران و بیدگل

    انجمن دوستداران طبیعت سبزوار

    انجمن دوستداران طبیعت فریدونشهر

    انجمن دوستداران طبیعت و محیط زیست ایذه

    انجمن دوست داران محیط زیست

    انجمن دوستداران محیط زیست اردکان

    انجمن دوستداران محیط زیست نطنز

    انجمن دوستداران محیط زیست و حیات وحش

    انجمن زیست محیطی بلوط لرستان

    انجمن زیست محیطی حیات سبز مرند

    انجمن سبز بانه - پاژین

    انجمن سبز چیا - مریوان

    انجمن سبزاندیشان تبریز

    انجمن سبزاندیشان خنجین (استان مرکزی)

    انجمن شوکای کرمانشاه

    انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان تهران

    انجمن صیانت از مجتمع بام خرم آباد

    انجمن طبیعت ایران

    انجمن طبیعت نوردان ایران (تهران)

    انجمن طرح سرزمین

    انجمن علمی آموزش محیط زیست و توسعه پایدار ایران

    انجمن علمی بیابان

    انجمن علمی جنگلبانی ایران

    انجمن علمی زیست شناسی دانشگاه قم

    انجمن علمی شیلات دانشگاه آزاد اهواز

    انجمن علمی محیط زیست دانشگاه آزاد اردبیل

    انجمن علمی محیط زیست دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز

    انجمن علمی مهندسی و مدیریت پسماند ایران

    انجمن عمران محیط زیست شهرستان دماوند

    انجمن غارنوردان و غارشناسان ایران

    انجمن کاوشگران جوان زمین ارومیه

    انجمن کوهنوردان ایران

    انجمن کوهنوردان ایران - شهر سلطانیه (زنجان)

    انجمن کوه نوردان ایران - گروه دیده بان کوهستان

    انجمن کوه نوردان ایران - نمایندگی زنجان

    انجمن کوه نوردان ایران - نمایندگی سمنان و مهدی شهر

    انجمن کوهنوردان ایران نمایندگی گچساران

    انجمن کوه نوردان ایران - نمایندگی مراغه

    انجمن کوهنوردان بروجرد

    انجمن کوهنوردان شهرستان خرم آباد

    انجمن کوهنوردان مهاباد

    انجمن کوهنوردان همدان

    انجمن گردشگران ایران

    انجمن متخصصان محیط زیست ایران

    انجمن محیط زیست آسان ساری

    انجمن محیط زیستی تسنیم - بروجن

    انجمن مدیریت سبز ایران

    انجمن نسیم سراب آناهیتا - کنگاور

    انجمن نوای آب و محیط زاگرس - شهرکرد

    انجمن ورزشهای طبیعی ایران

    انجمن یوزپلنگ ایرانی

    باشگاه کوهنوردی آوا - شیراز

    بنیاد درخت و کودک

    تشکل دوستداران آوای طبیعت منطقه 22 تهران

    تشکل دوستداران و حافظان طبیعت ساوه و زرندیه

    تشکل زیست محیطی آهونواز قاین

    تشکل مردم نهاد زیست پویان زاگرس (الیگودرز  -استان لرستان)

    تشکل همیاران طبعیت تبرستان (روستای اسبوکلا)

    جبهه سبز ایران

    جبهه سبز همدان

    جمعیت اتحاد سبز استان سمنان

    جمعیت حامیان زمین

    جمعیت حفظ و احیاء محیط کوهستان (پراو)

    جمعیت داوطلبان سبز

    جمعیت دوستداران طبیعت و میراث نجف آباد

    جمعیت دوستداران محیط زیست (طبیعت یاران)

    جمعیت دیده‌بان طبیعت شاهرود

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست آذربایجان غربی

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست اصفهان

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست تنکابن

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست خراسان

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست خوزستان

    جمعیت زنان و جوانان حافظ محیط زیست گیلان (جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست گیلان) - رشت

    جمعیت کویر سبز کاشان

    جمعیت ناجیان آب

    خانه جوان فرید - روستای کفشگیری گرگان - استان گلستان

    خانه فرهنگ بوم گردان پارس - شیراز

    خانه فرهنگ و توسعه پایدار

    رفتگران طبیعت ایران (به فیس بوک مراجعه کنید - با 32 صفحه - یک صفحه برای رفتگران طبیعت اصلی و 31 صفحه برای 31 استان).

    رفتگران طبیعت ایران

    سازمان مردم نهاد اکوتور

    سازمان مردم نهاد دروازه های سبز پارس - تهران

    سازمان مردم نهاد دوستان محیط زیست منطقه 22 دریاچه شهدای خلیج فارس

    سازمان مردم نهاد دوستداران طبیعت سبز کره زمین - بجنورد

    شبکه سازمان های مردم نهاد زیست محیطی و منابع طبیعی مازندران

    شورای هماهنگی سمن های محیط زیستی شمال ایران

    کانون آشنایی با حیات وحش

    کانون انسان پاک- زمین پاک

    کانون پژوهش و حفاظت از طبیعت پایدار "محیط بان"

    کانون پیام آوران صلح و دوستی (باشگاه جهانگردی صلح)

    کانون پیام طبیعت سبز - پیام نور تاکستان

    کانون دوستداران حیوانات (مرکز نگهداری از حیوانات بی سرپناه - پناهگاه وفا)

    کانون دوستداران محیط زیست دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

    کانون دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی ایران

    کانون دیده بانان زمین

    کانون سبز فارس (کانون پژوهش و شناسایی زاگرس)

    کانون سبزیاران دنا

    کانون عالی گسترش فضای سبز و حفظ محیط زیست

    کانون کوهنوردان اوراز مهاباد

    کانون گردشگران جوان ایران

    کمیته محیط زیست بنیاد مهر همدان

    کانون مهرآفرینان دامنه های سبز - اسفراین

    گروه پرنده نگری طرلان

    گروه حامیان منابع طبیعی و دوستداران محیط زیست روانسر یه له ور

    گروه دوستداران طبیعت رفسنجان

    گروه دوستداران محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف

    گروه دیده بان کوهستان - انجمن کوه نوردان ایران

    گروه زیست محیطی خانواده سبز تبریز

    گروه زیست محیطی همیاران طبیعت آذربایجان در شهرستان نقده (آذربایجان غربی)

    گروه زیست محیطی یاشیل میشو - شهرستان شبستر

    گروه سهم من از طبیعت (سماط) - یزد

    گروه کوهنوردی خزر چالوس

    گروه کوهنوردی کلکچال

    گروه کوهنوردی و طبیعت گردی نمونه

    گروه یاوران محیط زیست سیمره دره شهر

    گنجه پشتیبان زیست بوم ایران

    مرکز ارتقاء آگاهی های زیست محیطی بنیاد پرفسور حسابی

    مرکز صلح و محیط زیست

    مؤسسه آموزشی و گردشگری آوای ارسباران

    مؤسسه آوای طبیعت زاگرس (کرج با دفتری در مشهد)

    مؤسسه احیاگران طبیعت شهرستان شازند (استان مرکزی)

    مؤسسه اندیشه انسانشهر

    مؤسسه ایده نو دوستدار هرمزگان (محیط زیست و اکوتوریسم)

    مؤسسه‌ ئاگرین بهشت گمشده

    موسسه بهار ثمین الوند (شهرستان بهار استان همدان)

    مؤسسه پژوهشگران توسعه پایدار - آذربایجان غربی

    مؤسسه تحقیقات محیط زیست و طبیعت گردی آوای طبیعت زاگرس - کرج

    موسسه تخصصی مطالعات پلنگ آسیایی

    موسسه توسعه پایدار و محیط زیست (سنستا)

    مؤسسه‌ توسعه پایدار هرمد

    موسسه دوچرخه سواران حامی طبیعت

    موسسه حامیان طبیعت پاک

    موسسه حیات سبز سرزمین

    موسسه حیات وحش میراث پارسیان

    موسسه خزنده شناسان پارس

    موسسه دستور کار 21 پارسیان

    مؤسسه زیست محیطی جهان نما - استان گلستان - شهرستان کردکوی

    موسسه زیست محیطی حامیان طبیعت قهستان

    موسسه زیست محیطی طراوت بهار

    موسسه سبزاندیشان اراک

    موسسه سبزپژوهان الوند همدان

    موسسه سبزکاران گیلان

    مؤسسه طبیعت پژوهان زیما

    مؤسسه طنین طبیعت تیرگان

    مؤسسه فرهنگ و توسعه پایدار ایرانیان (کفشدوزک)

    مؤسسه فرهنگی زیست محیطی اتحاد کارون

    موسسه کاوشگران حیات وحش پارت

    مؤسسه کیمیای سبز (مرکزی)

    موسسه نبض سبز حیات همدان

    مؤسسه هستی سازان الوند - همدان

    مؤسسه یاوران سرزمین آریا - تهران

    نهضت سبز زاگرس (تشکل زیست محیطی) - یاسوج

    همیاران زیست سبز (سازمان غیردولتی)

    هیلو - جنبش علفزار کرمانشاه

٭ سایت های آموزشی و علمی مرتبط :

    بوم مزرعه همرسی (تسهیل ارتباط کودک و طبیعت و تسهیل ایجاد مزارع اجتماعی)

    دانشنامه پرندگان ایران

    دانشنامه پستانداران ایران

    دانشنامه ستاره شناسی ستاره پارسی

    سفرهای سبز کودکانه پروژه سفرهای آقای کِرم (تسهیل ارتباط کودک با طبیعت)

   فهرست فوق در تاریخ نوزدهم فروردین 1394 توسط سعید نوری نشاط با هدف اطلاع رسانی در باره تشکل های زیست محیطی کشور روزآمد شده است. آخرین انجمن هایی که اضافه شده اند، انجمن احیای سریع هامون (چورا) و شورای هماهنگی سمن‌های زیست محیطی شمال کشور بوده است. لطفا کمک کنید که این فهرست کامل‌تر شود. در صورت تمایل به کپی این فهرست، لطفا منبع را همراه با لینک وبلاگ و با کاربرد "به همت سعید نوری نشاط" ذکر کنید.

● انجمن هایی که از آنها وب سایت یا وبلاگی نیافته‌ام :

    انجمن زنان طرفدار توسعه پایدار محیط زیست

    انجمن توسعه زیست‌بوم پاک

    جمعیت پویندگان خزر

    گروه کوهنوردی بردول

    مؤسسه‌ کاوشگران طبیعت دنیا

٭ فهرست تفکیکی استانی:

   در این بخش هم مایل هستیم که یک فهرست تفکیکی از انجمن های محیط زیستی فعال در سطح استان ایجاد شود که نیاز به همکاری همگان دارد. کمک کنید که این فهرست‌ها بتدریج تصحیح و تکمیل شود (این فهرست کامل نیست - کمک کنید کامل شود):

1- انجمن های استان آذربایجان غربی:

    انجمن حامیان طبیعت ارومیه

    انجمن حمایت و توسعه محیط زیست محمودآباد

    انجمن زیست محیطی شانلی سلدوز

    انجمن زیست محیطی یاشیل داغ سلدوز

    انجمن کاوشگران جوان زمین ارومیه

    انجمن مردمی کوهنوردی نقده

    تشکل دوستدار طبیعت سبز کره زمین

    جبهه سبز نقده

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست آذربایجان غربی

    مؤسسه پژوهشگران توسعه پایدار - آذربایجان غربی

    مؤسسه مدافعان محیط زیست بوکان    

2- انجمن های استان آذربایجان شرقی:

    انجمن حمایت از محیط زیست ارسباران

    انجمن حیات وحش و آبزیان ایران (آقای مسعود)

    انجمن زیست محیطی حیات سبز مرند

   انجمن سبزاندیشان تبریز

    انجمن علمی محیط زیست دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز

    جمعیت حیات سبز سهند

    گروه زیست محیطی یاشیل میشو - شهرستان شبستر      

3- انجمن های استان لرستان :

    انجمن حامیان جنگل های لرستان

    انجمن خبرنگاران حامیان محیط زیست در لرستان (در حال اخذ مجوز)

    انجمن دوستداران طبیعت و محیط زیست لرستان

    انجمن زیست محیطی بلوط لرستان

    انجمن صیانت از مجتمع بام خرم آباد

    انجمن کوهنوردان شهرستان خرم آباد

    انجمن متخصصان محیط زیست زاگرس

    انجمن ویرداران طبیعت لرستان

    بنیاد آفتاب لرستان (خرم آباد)

    تشکل مردم نهاد زیست پویان زاگرس (الیگودرز  -استان لرستان)    

4- انجمن های استان مازندران :

    شبکه سازمان های مردم نهاد زیست محیطی و منابع طبیعی مازندران

    انجمن دوست داران دماوند کوه

    انجمن مهرورزان زمین پاک ساری

   انجمن محیط زیست آسان ساری

    انجمن کوهنوردان ساری

    توسعه بهشت پنهان ساری

    انجمن یاوران زمین بابل

    ساکنین حرم سبز فردوس بابل

    انجمن کوهنوردان بابل

    انجمن پویندگان افق سبز بابل

    انجمن پژوهندگان سبز بابل

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست قائم شهر

    کانون طبیعت و سلامت قائمشهر

    انجمن کوهنوردان قائمشهر

    توسعه پایدار قائمشهر

    انجمن توانمندسازی پارسیان قائمشهر

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست تنکابن

    کانون اندیشه و جسم تنکابن

    انجمن مهرگان طبیعت نکا

    انجمن حمایت از حیوانات بابلسر

    دوستداران محیط زیست بابلسر

    کانون حفاظت از محیط زیست سفیر دانشگاه بابلسر

    گروه کوهنوردی خزر چالوس

    انجمن گردشگری ورزشی جالوس

    انجمن کوهنوردان آمل

    مؤسسه دیار سبز آمل

    کانون تامتان دوراندیش آمل

    دوستداران میانکاله

    انجمن دوستداران سبززاغمرز

    تشکل همیاران طبعیت تبرستان (روستای اسبوکلا)

    انجمن فرزندان زمین پاک داربکلاه

    رفتگران طبیعت مازندران

    کانون ساحل سبز مازندران

    جعمیت نگاه سبز رامسر

    انجمن لارکوه لاریجان

    انجمن سبز اندیشان گلوگاه

   نماینده آسان شجر گلوگاه

    حافظان محیط زیست و منابع طبیعی داربکلا

    همیاران طبیعت جنگل مرس سی سنگده

    حافظان منابع طبیعی و محیطزیست بهشهر

    انجمن دوستداران طبیعت و محیط زیست شهر رستمکلا

    انجمن حمایت از قوهای مهاجر سرخ رود

    انجمن حمایت از قو های مهاجر محمود آباد

5- استان خراسان جنوبی:

    موسسه کاوشگران حیات وحش پارت     

6- انجمن های استان همدان:

    موسسه سبزپژوهان الوند همدان

    موسسه بهار ثمین الوند (شهرستان بهار استان همدان)

    انجمن کوهنوردان همدان

    کمیته محیط زیست بنیاد مهر همدان     

7- انجمن های استان خوزستان:

    مؤسسه فرهنگی زیست محیطی اتحاد کارون

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست خوزستان

    انجمن علمی شیلات دانشگاه آزاد اهواز

    انجمن دوستداران شهر و طبیعت شوش

8- انجمن های استان کردستان:

    انجمن سبز بانه - پاژین

    انجمن سبز چیا - مریوان

    مؤسسه مدافعان محیط زیست بوکان

9- انجمن های استان کرمانشاه:

    انجمن شوکای کرمانشاه

    هیلو - جنبش علفزار کرمانشاه

    جمعیت حفظ و احیاء محیط کوهستان (پراو)

    جمعیت دوستداران دالاهو

    انجمن نسیم سراب آناهیتا - کنگاور

10- انجمن های استان مرکزی:

    موسسه سبزاندیشان اراک

    انجمن سبزاندیشان خنجین (استان مرکزی)

    مؤسسه احیاگران طبیعت شهرستان شازند (استان مرکزی)

    مؤسسه کیمیای سبز (مرکزی)

11- انجمن های استان سمنان:

     انجمن کوه نوردان ایران - نمایندگی سمنان و مهدی شهر

    جمعیت اتحاد سبز استان سمنان

    جمعیت دوستداران محیط زیست گرمسار

    جمعیت دیده بان طبیعت شاهرود

    مؤسسه شاهوار زیست - شاهرود

    مؤسسه طنین طبیعت تیرگان

12- انجمن های استان فارس:

    انجمن پیشگامان خورشید استهبان

    انجمن دوستداران طبیعت و محیط زیست ایذه

    انجمن دوست‌داران میراث فرهنگی، گردشگری و محیط زیست پاسارگاد

    باشگاه کوهنوردی آوا - شیراز

    خانه فرهنگ بوم گردان پارس - شیراز

    کانون سبز فارس (کانون پژوهش و شناسایی زاگرس)

    مؤسسه‌ ۱۳ فروردین کازرون   

13- انجمن های استان یزد:

     انجمن دوستداران محیط زیست اردکان

    جمعیت واقفین سبز - یزد

    گروه سهم من از طبیعت (سماط) - یزد

14- انجمن های استان خراسان رضوی:

     انجمن دوستداران طبیعت سبزوار

    مؤسسه آوای طبیعت زاگرس (کرج با دفتری در مشهد)

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست خراسان

    جمعیت ناجیان آب

    موسسه زیست محیطی طراوت بهار

15- استان خراسان شمالی:

    کانون مهرآفرینان دامنه های سبز - اسفراین     

16- انجمن های استان اصفهان:

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست اصفهان

    جمعیت دوستداران طبیعت و میراث نجف آباد

    انجمن حافظان محیط زیست بادرود

    انجمن حامیان محیط زیست ابوزیدآباد - شهرستان آران و بیدگل

    انجمن دوستداران طبیعت آران و بیدگل

17- انجمن های استان کرمان:

    انجمن بهاران سبز رابر (کرمان)

    انجمن حامیان پرندگان زمین

    انجمن غارنوردی و غارشناسی استان کرمان

    باشگاه کوهنوردان امید استان کرمان

    خانه کوهنوردان کرمان

    گروه دوستداران طبیعت رفسنجان

    گروه کوهنوردی جوپار کرمان

    موسسه خیریه  ستارگان طبیعت

    هیئت کوهنوردی کرمان

18- انجمن های زیست محیطی استان تهران:

    انجمن احیای سریع هامون پاک (چورا)

    انجمن ارزیابی محیط زیست ایران

    انجمن بوم پژوهان

    انجمن دنیای سالم

    انجمن پایشگران محیط زیست ایران - پاما

    انجمن پرندگان ایران (دانشنامه پرندگان ایران)

    انجمن پیشگامان هدف سبز

    انجمن تمدن سبز

    انجمن جنگلبانی ایران (جامعه جنگلبانی ایران)

    انجمن جوانان حافظ زمین (دامون)

    انجمن جوانان وارث زمین

    انجمن حامیان محیط زیست

    انجمن حفظ محیط کوهستان

    انجمن حمایت از حیوانات ایران

    انجمن دروازه های سبز پارس

    انجمن دوچرخه سواری پروانه سبز

    انجمن دهکده سبز

    انجمن شهر خرم و آباد

    انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان تهران

    انجمن طبیعت ایران

    انجمن طبیعت گران برنا

    انجمن طرح سرزمین

    انجمن علمی آموزش محیط زیست و توسعه پایدار ایران

    انجمن عمران محیط زیست شهرستان دماوند

    انجمن غارنوردان و غارشناسان ایران

    انجمن یاوران طبیعت

    انجمن یوزپلنگ ایرانی

    تشکل دوستداران آوای طبیعت منطقه 22 تهران

    جمعیت حافظین محله سبز

    جمعیت حامیان زمین

    جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست

    خانه فرهنگ و توسعه پایدار

    کانون آشنایی با حیات وحش

    کانون انسان پاک- زمین پاک

    کانون بازنشستگان حفاظت از محیط زیست

    کانون دوستداران محیط زیست دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

    گروه بچه های آب

    گروه دیده بان کوهستان - انجمن کوه نوردان ایران

    گروه کوهنوردی آذرخش

    گروه کوهنوردی و طبیعت گردی نمونه

    مرکز ارتقاء آگاهی های زیست محیطی بنیاد پرفسور حسابی

    مرکز صلح و محیط زیست

    مؤسسه آموزشی و گردشگری آوای ارسباران

    موسسه آوای مرغ حق (گروه پرنده نگری طرلان)

    مؤسسه آوای وحش پرشیا

    مؤسسه اندیشه انسانشهر

    موسسه توسعه پایدار و محیط زیست (سنستا)

    مؤسسه‌ توسعه پایدار هرمد

    مؤسسه توسعه روستایی سبز

    مؤسسه چراغ راگا

    موسسه حامیان طبیعت پاک

    موسسه حیات وحش میراث پارسیان

    موسسه خزنده شناسان پارس

    مؤسسه فرهنگ و توسعه پایدار ایرانیان (کفشدوزک)

    مؤسسه‌ کاوشگران طبیعت دنیا

    موسسه کوهستان سبز

    موسسه مهرگان پرتو پژوه

    مؤسسه طبیعت پژوهان زیما

    مؤسسه طنین طبیعت تیرگان

    مؤسسه یاوران سرزمین آریا - تهران

19- انجمن های استان اردبیل:

    انجمن علمی محیط زیست دانشگاه آزاد اردبیل    

20- انجمن های استان البرز:

    مؤسسه آوای طبیعت زاگرس (کرج با دفتری در مشهد)

21- انجمن های استان ایلام:

    گروه یاوران محیط زیست سیمره دره شهر

22 - انجمن های استان بوشهر:

    انجمن اندیشه ورزان برنا (عسلویه و نایبند)

23 - انجمن های استان چهار محال و بختیاری:

    انجمن محیط زیستی تسنیم (بروجن)

    انجمن نوای آب و محیط زاگرس - شهرکرد  

24 - انجمن های استان زنجان:

    انجمن کوهنوردان ایران - شهر سلطانیه (زنجان)

    انجمن کوه نوردان ایران - نمایندگی زنجان    

25 - انجمن های استان سیستان و بلوچستان:

    انجمن حافظان سبز تفتان (تمندان) - خاش    

26 - انجمن های استان قزوین:

27 - انجمن های استان قم:

    انجمن ترنم تپش طبیعت - قم

    انجمن علمی زیست شناسی دانشگاه قم     

28 - انجمن های استان کهگیلویه و بویراحمد:

    نهضت سبز زاگرس (تشکل زیست محیطی) - یاسوج    

29 - انجمن های استان گیلان:

     انجمن آوای سبز صومعه سرا

    انجمن دوچرخه سواران رشت

    جمعیت زنان و جوانان حافظ محیط زیست گیلان (جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست گیلان) - رشت

    موسسه سبزکاران بالان     

30 - انجمن های استان گلستان:

    خانه جوان فرید - روستای کفشگیری گرگان - استان گلستان

    مؤسسه زیست محیطی جهان نما - استان گلستان - شهرستان کردکوی

31- انجمن های استان هرمزگان:

    مؤسسه ایده نو دوستدار هرمزگان (محیط زیست و اکوتوریسم)


Share this post

Submit to DeliciousSubmit to DiggSubmit to FacebookSubmit to Google BookmarksSubmit to Twitter